Wielki słownik języka polskiego PAN ma już 70 tys. haseł
6 listopada 2018, 05:18Już 70 tys. haseł liczy Wielki słownik języka polskiego Polskiej Akademii Nauk, udostępniany bezpłatnie za pośrednictwem internetu. Ogólny słownik języka polskiego nie był dotychczas tak powszechnie dostępny - podkreślają jego twórcy.
Ciekłe kryształy w nanoporach wytwarzają zaskakująco duże ujemne ciśnienie
26 kwietnia 2019, 11:32Ujemne ciśnienie rządzi nie tylko Wszechświatem czy kwantową próżnią. Zjawisko to, choć odmiennej natury, pojawia się między innymi w ciekłych kryształach wypełniających nanopory. W Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie zaprezentowano metodę, która po raz pierwszy pozwoliła oszacować wielkość ujemnego ciśnienia w przestrzennie ograniczonych układach ciekłokrystalicznych.
CREDO: twój smartfon może stać się częścią globalnego detektora cząstek
14 czerwca 2018, 05:20Tysiące czy miliony smartfonów mogłyby utworzyć największy detektor cząstek promieniowania kosmicznego, obejmujący całą planetę. Aby pomóc tworzyć taki detektor, wystarczy zainstalować na smartfonie bezpłatną aplikację CREDO Detector.
Ruszył kolejny etap prac nad Zderzaczem Elektron-Jon
18 kwietnia 2024, 16:44Świat fizyki ma kolejne powody do radości. Ledwie poinformowaliśmy o rozpoczęciu napełniania argonem ProtoDUNE, a dowiedzieliśmy się, że amerykański Departament Energii zezwolił na rozpoczęcie kolejnej fazy prac nad Zderzaczem Elektron-Jon (Electron-Ion Collider, EIC), urządzeniem, które będzie badało najpotężniejsze oddziaływania podstawowe we wszechświecie, a w które zaangażowani są też Polacy. Przejście do etapu zwanego „critical decision 3A” pozwala na dokonywanie zakupów wyposażenia, usług i materiałów potrzebnych do powstania EIC.
Potężne działo dla Zderzacza Elektron-Jon (EIC) przyspiesza elektrony do 80% prędkości światła
14 października 2024, 10:06Naukowcy z Brookhaven National Laboratory zbudowali i przetestowali spolaryzowane działo elektronowe pracujące przy najwyższym napięciu ze wszystkich tego typu urządzeń. Działo jest kluczowym elementem budowanego właśnie Zderzacza Elektron-Jon (EIC). W akceleratorze zderzane będą spolaryzowane elektrony ze spolaryzowanymi protonami i jonami, co pozwoli na badanie podstawowych cegiełek materii.
Bozon Higgsa nie zdradza śladów fizyki spoza Modelu Standardowego. Przynajmniej na razie
12 lipca 2024, 11:31Odkryty przed kilkunastu laty bozon Higgsa wciąż stanowi zagadkę. Dotychczas nie udało się poznać jego właściwości z zadowalającą dokładnością. Teraz, dzięki pracy międzynarodowego zespołu, w skład którego wchodzili uczeni z Instytutu Fizyki Jądrowej Polskiej Akademii Nauk, dowiedzieliśmy się więcej o pochodzeniu tej niezwykle ważnej cząstki, która nadaje masę innym cząstkom elementarnym.
Narodowy Instytut Onkologii w Gliwicach otrzyma 27 mln zł na stworzenie repozytorium genetycznego nowotworów i modernizację biobanku
24 marca 2021, 12:55Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy Oddział w Gliwicach otrzyma prawie 27 mln zł na stworzenie repozytorium genetycznego nowotworów i modernizację biobanku. Nowoczesny biobank ma spełniać najwyższe standardy pobierania, przechowywania i udostępniania materiału biologicznego pozyskiwanego od pacjentów z nowotworami złośliwymi. Oprócz tego projekt przewiduje powstanie w Gliwicach Laboratoriów Genomu Onkologicznego i Analiz Polimorfizmów.
Rosną szanse na wykrycie „grudek” w jądrach atomowych
15 czerwca 2018, 13:37Jak naprawdę wyglądają jądra atomowe? Czy znajdujące się w nich protony i neutrony są rozmieszczone chaotycznie? A może łączą się w klastry alfa, czyli grudki zbudowane z dwóch protonów i dwóch neutronów? W przypadku kilku lekkich jąder doświadczalne potwierdzenie indywidualizmu bądź rodzinnej natury nukleonów będzie teraz łatwiejsze dzięki przewidywaniom przedstawionym przez fizyków z Krakowa i Kielc.
Gdy ciepło przestaje być zagadką, spintronika staje się realniejsza
18 grudnia 2018, 05:11Rozwój spintroniki zależy od materiałów gwarantujących kontrolę nad przepływem prądów spolaryzowanych magnetycznie. Trudno jednak mówić o kontroli, gdy nieznane są szczegóły transportu ciepła przez złącza między materiałami. Luka w wiedzy została właśnie wypełniona dzięki polsko-niemieckiemu zespołowi, który po raz 1. dokładnie opisał zjawiska dynamiczne zachodzące na złączu między ferromagnetykiem a półprzewodnikiem.
„Ogniste smugi” coraz bardziej realne w zderzeniach jąder atomowych i protonów
10 maja 2019, 05:13Zderzenia jąder ołowiu zachodzą w ekstremalnych warunkach fizycznych. Ich przebieg można opisać za pomocą modelu zakładającego, że przekształcająca się, ekstremalnie gorąca materia – plazma kwarkowo-gluonowa – płynie w postaci setek smug. Dotychczas „ogniste smugi” wydawały się konstrukcjami czysto teoretycznymi. Jednak najnowsza analiza zderzeń pojedynczych protonów wzmacnia tezę, że odpowiada im rzeczywiste zjawisko.
